پنوموتوراکس ساده (پنوموتوراکس بسته) هنگامی رخ می دهد که بافت ریه از هم گسیخته شده و هوا به فضای جنب نشت می کند . اگر چه یک زخم خارجی و احتمالاً نافذ ممکن است وجود داشته باشد. اما ارتباطی بین فضای جنب و اتمسفر وجود ندارد. فشار درون قفسه سینه از فشارهای بازدمی طبیعی تجاوز نمی کند و جابه جایی مدیاستن همراه با آن وجود ندارد. با تجمع هر چه بیشتر هوا در فضای جنب ، ریه ها بر روی هم می خوابند. با روی هم خوابیدن ریه ، حبابچه ها نیز بر روی هم خوابیده (آتلکتازی) و خونی که از قسمت های روی هم خوابیده می گذرد به تبادل اکسیژن و دی اکسیدکربن نمی پردازد. با روی هم خوابیدن بیشتر و بیشتر حبابچه ها ، این وضعیت که عدم تطابق پرفوزیون /  تهویه نام دارد ، واضح تر شده و سطح اکسیژن خون شروع به افت کردن می کند(هیپوکسمی). این مسئله به زودی حیات را به مخاطره می اندازد ، به ویژه اگر صدمات همراه یا شوک نیز وجود داشته باشد.

پنوموتوراکس باز (Open Pneumothorax)

پنوموتوراکس باز اکثراً در برخوردهای نظامی ، هنگامی که یک گلوله پر سرعت ، زخم بزرگی در قفسه سینه ایجاد می نماید (معمولاً زخم خروجی) رخ می دهد. این از هم گسیختگی جدار سینه به عبور آزادانه هوا بین اتمسفر و فضای جنب منجر می شود. با حرکت سینه به طرف خارج و پایین رفتن دیافراگم  حین دم. هوا به درون زخم کشیده می شود. فشار درون قفسه صدری افت کرده و هوا با فشار به طرف حفره ایجاد شده در سینه حرکت می کند. این مسئله بافت ریه را جابه جا کرده و موجب روی هم خوابیدن آن می شود و در نتیجه فضای مرده عملی بیشتری ایجاد می شود. تلاش تنفسی در سمت سالم قفسه سینه مدیاستن را به طرف خود ، دور از محل آسیب می کشاند. این مسئله مانع از پر هوا شدن کامل ریه صدمه ندیده می شود. هنگام بازدم ، جمع شدن جدار سینه و بالا رفتن دیافراگم ، فشار درونی را افزایش داده و هوا را با فشار از طریق زخم به خارج می راند. این حرکت هوا به درون قفسه سینه و خروج از آن از طریق زخم ، عامل ایجاد کننده صدای مکیدن است که سبب شده این نوع زخم به نام «زخم مکنده سینه » شناخته شود.

جهت بهبود وضعیت مصدوم باید زخم مکنده سینه را باید با پانسمان سه طرفه پوشاند.

هموتوراکس ( Hemothorax )

هموتوراکس به زبان ساده عبارتست از : تجمع خون در فضای جنبی به دلیل خونریزی داخلی.  هموتوراکس می تواند خیلی جزئی و غیرقابل شناسایی در صحنه حادثه باشد یا در صورتی که با آسیب وسیع عروق بزرگ همراه باشد ، وضعیت بیمار را به سرعت به مخاطره افکند. خونریزی شدید می تواند ریه را به طور کامل جابه جا کند. به سرعت باعث  جمع شدن بیش از 1500 میلی لیتر خون شود و مورتالیته 75% ایجاد کند ، به گونه ای که نزدیک به دو سوم بیماران در صحنه جان خود را از دست بدهند. با این حال ، خونی که در قفسه سینه جمع می شود ، حجم جاری و کارآیی تنفس را کاهش داده و بیماری که قبلاً دچار تروما شده است را به سرعت به طرف شوک پیش می برد.

پنوموتوراکس فشارنده ( Tension Pneumothorax )

پنوموتوراکس فشارنده نوعی پنوموتوراکس ساده یا باز است که پس از ایجاد ، فشاری بیشتر از فشار اتمسفر در قفسه سینه به وجود می آورد. این وضعیت در پی آسیب حاصل از یک مکانیسم تروماتیک یا احتمالاً در پی تهویه با فشار مثبت در بیماری که دچار ترومای سینه شده یا نقایص مادرزادی در درخت تنفسی دارد ، اتفاق می افتد. پنوموتوراکس فشارنده هم چنین می تواند به دلیل یک پنوموتوراکس باز که مهر و موم شده و یک صدمه یا نقص داخلی که اجازه شکل گیری فشار را می دهد ، به وجود آید.

پنوموتوراکس فشارنده به این دلیل رخ می دهد که مکانیسم آسیب (زخم خارجی یا آسیب داخلی ) یک دریچه یک طرفه ایجاد می کند. هنگام دم ، به دلیل آن که فشار فضای جنب کمتر از اتمسفر است ، هوا از طریق دریچه ایجاد شده به فضای جنب راه می یابد. هنگام بازدم ، افزایش فشار جنبی موجب بسته شدن دریچه شده و نمی گذارد هوا خارج شود. افزایش فشار داخل جنب باعث روی هم خوابیدن ریه در سمت آسیب دیده شده و قسمت های بین دنده ای و فوق جناغی برآمده می شوند و شروع می کنند به اعمال فشار بر روی مدیاستن ، فشاری که دائماً رو به افزایش است ، مدیاستن را جابه جا می کند ، ریه صدمه ندیده رامی فشارد و ورید اجوف را در محلی که از دیافراگم وارد قفسه صدری می شود یا جایی که به قلب متصل می شود ، تحت فشار قرار می دهد. این وقایع بازگشت وریدی را کاهش داده و موجب افزایش فشار وریدی می شود. در نتیجه وریدهای ژوگولار متسع می شوند و فشار نبض باریک می گردد. از آنجا که ساختمان های درون مدیاستن بر اثر اعمال فشار به سمت مقابل هل داده می شوند ، در نتیجه نای هم جا به جا می شود.

پنوموتوراکس فشارنده یک تهدید جدی و فوری برای حیات محسوب می شود. این پدیده با از بین رفتن فشار داخل جنب توسط فرو بردن یک سوزن از طریق جدار قفسه سینه به منظور تبدیل پنوموتوراکس فشارنده به پنوموتوراکس باز تصحیح می شود.

درمان:

برداشتن فشار یک پنوموتوراکس فشاری یا برداشتن فشار با سوزن را می توان به صورت زیر انجام داد :

1-  بیمار را جهت اطمینان از وجود پنوموتوراکس فشاری ارزیابی کنید (گام 1).

• اشکال در تهویه علی رغم باز بودن راه هوایی
• اتساع وریدهای جوگولار (ممکن است به دلیل وجود خونریزی همزمان وجود نداشته باشد)
• کاهش یا فقدان صداهای تنفسی در سمت درگیر
• رزونانس بیش از حد دق در سمت درگیر
• انحراف تراشه به سمت مقابل (به خاطر داشته باشید که این یک نشانه دیررس است و ممکن است وجود نداشته باشد).

2 – وسایل مورد نیاز را آماده و سرهم کنید (گام 2) .

• کاتتر داخل وریدی بزرگ ، ترجیحاً شماره 10 تا 14 با طول حداقل 5 سانتی متر
• الکل یا بتادین برای ضدعفونی کردن
• در صورت عدم وجود وسیله تجاری ، استفاده  از یک انگشت دستکش پزشکی را به عنوان جایگزین.
• نوار چسب

3- از مرکز فرماندهی کسب دستور نمایید.

4- محل مناسب را تعیین کنید(گام 3). دومین یا سومین فضای بین دنده ای در خط وسط ترقوه در سمت درگیر را پیدا کنید. در صورت وجود ترومای قابل توجه قفسه سینه ، چهارمین یا پنجمین فضای بین دنده ای در خط وسط زیر بغل ارجح است با وجود این ، عموماً دسترسی به خط وسط ترقوه آسانتر و احتمال بیرون آمدن سوزن کمتر است.

5- محل مناسب را با استفاده از روش ضدعفونی تمیز کنید(گام 4).

6-  با وارد کردن کاتتر از طریق انتهای  یک وسیله آماده تجاری یا انگشت دستکش پزشکی یک دریچه یک طرفه یا دریچه متحرک بسازید (گام 5).

7- سوزن را با زاویه 90 درجه وارد کنید و به خروج هوا گوش دهید (گام 6).

حتماً سوزن را بالای دنده سوم در خط وسط ترقوه یا بالای دنده ششم در خط وسط زیر بغل وارد کنید. اعصاب ، شریانها و وریدها در امتداد حاشیه تحتانی هر دنده عبور می کنند.

8 – کاتتر را از طریق سوزن پیش ببرید و سوزن را در ظرف وسایل نوک تیز قرار دهید(گام 7).

9- کاتتر را به همان روش محکم کردن شی ء باقی مانده در جای خود محکم کنید (گام 8).

10- بیمار را از نظر عود پنوموتوراکس فشاری پایش کنید. این اقدام باید به طور مکرر و چندین بار پیش از رسیدن به بخش اورژانس انجام شود.